Voor de uitvoering van het Sociaal Domein in 2017 en 2018 vormen het vigerende beleidsplan en de in 2016 vastgestelde Actualisatie het uitgangspunt.
Voor de jaren 2019 en verder zal de evaluatie Transitie sociaal domein en het op te stellen nieuwe beleidsplan de kaders geven voor de uitvoering.

Over het verloop van de financiële ontwikkelingen in het Sociaal Domein is de raad meegenomen in de Voortgangsrapportage 2017, Slotrapportage 2017 en de Programmabegroting 2018. Daarnaast is er over het 1e halfjaar 2017 een bestuurlijke rapportage Sociaal Domein opgesteld, waarin de oplopende tekorten en risico's zijn toegelicht.

Op basis van het huidige inzicht zien we, analoog aan het landelijk beeld, dat ook in Dronten vanaf eind 2016 de uitgaven sterk zijn gestegen: van een overschot van ruim € 1,4 miljoen in 2016 naar een tekort van circa € 3 miljoen in de Jaarstukken 2017.
Bij het vaststellen van de actualisatie Sociaal Domein in 2016 zijn verplichtingen vastgelegd voor 2017 en 2018 gedekt uit de bestemmingsreserve sociaal domein. De bestemmingsreserve is echter niet meer toereikend om het tekort in 2017 te kunnen afdekken. Ook voor 2018 zitten er niet meer voldoende middelen in de bestemmingsreserve om het tekort te dekken.
Ook constateerden we dat het geen tijdelijk tekort is, maar een structureel tekort.
Oorzaken zijn:

• Fors hogere uitgaven Jeugdhulp, mede veroorzaakt door een toename van de vraag naar jeugdhulp van 20% en de duurdere residentiële zorg (overschrijding 2017 bedraagt circa € 2,8 miljoen);
• Daling van het positieve saldo Wmo van € 2,7 miljoen in 2016 naar € 0,8 miljoen door hogere uitgaven (stijging gebruik, stijging tarieven, investeringen in preventieve maatregelen en algemene voorzieningen) en een daling van de eigen bijdragen;
• Besluit om de uitgaven voor re-integratie tijdens de eerste beleidsperiode niet terug te brengen en de overschrijdingen in 2017 en 2018 te blijven bekostigen uit de bestemmingsreserve. Het tekort bedraagt circa € 0,3 miljoen.

Voorstel voor financieel scenario 2019-2022

Om binnen de komende collegeperiode het structurele tekort Sociaal Domein terug te brengen, stellen we in deze kadernota 2019 voor om binnen het Sociaal Domein maatregelen te treffen om in de periode 2019-2022 kosten terug te dringen en het overblijvend tekort uit de aanwezige begrotingsruimte te dekken.
Op basis van de evaluatie Transitie Sociaal domein heeft Berenschot gekeken hoe in Dronten kosten te besparen en daarnaast te investeren in de maatschappelijke agenda. Uitgangspunt hierbij blijft de menselijke maat en de financiële houdbaarheid.
Berenschot heeft financiële scenario’s ontwikkeld waarbij aangegeven wordt welke keuzemogelijkheden er zijn aan maatregelen om de tekorten terug te dringen en welke investeringen daarvoor nodig zijn. Deze scenario’s worden u gepresenteerd, waarna we in nadere afstemming met elkaar keuzes maken en de transformatie verder vormgeven (zie ook de eerder verstuurde raadsinformatiebrief met kenmerk U18.005572). De keuze voor de te treffen maatregelen, met de eventuele financiële gevolgen, kunnen dan bij de behandeling van de begroting 2019 in november meegenomen worden in de meerjarenbegroting.  

We stellen voor de benodigde investeringen voor deze transformatie te dekken vanuit de extra middelen in het hogere accres gemeentefonds, waarvoor een stelpost IBP in programma 0 is opgenomen. In het regeerakkoord is namelijk de normeringssystematiek voor de uitkering gemeentefonds verbreed en is afgesproken dat de Integratie-uitkering Sociaal Domein (IUSD) met ingang van 2019 wordt overgeheveld naar de algemene uitkering. Dit betekent een verhoging van het accres, ook in verband met de intensiveringen van het Rijk. In het recent gesloten Interbestuurlijk Programma (IBP) is afgesproken dat met het IBP de discussie over de door gemeenten ervaren tekorten in het Sociaal Domein zijn afgerond en is een streep onder het verleden gezet. Dit betekent dat de tekorten in het Sociaal Domein binnen de ontstane begrotingsruimte conform de maartcirculaire moeten worden afgedekt en een groot deel van het hogere accres nodig is om deze transformatie door te voeren. Dit beeld werd recent ook bevestigd in een landelijke bijeenkomst van de VNG over het IBP.

Voorstel tot dekking tekort 2019-2022

Naast de investeringen in de maatschappelijke transformatie-agenda, zullen we  voorstellen om vanuit een (nog) te vormen bestemmingsreserve de tekorten Sociaal Domein in 2019 en 2020 te dekken. Deze bestemmingsreserve zal worden gevoed uit het positieve jaarrekeningresultaat 2017 en bedraagt € 5 miljoen.

Het resterende structurele tekort zal vanaf 2021 gedekt worden vanuit de aanwezige begrotingsruimte.

Voor deze kadernota heeft het college één van de scenario’s als uitgangspunt gehanteerd om het benodigde budget in te kunnen schatten.

Voor de jaren 2019 e. v. zal de evaluatie van de transitie Sociaal Domein en het op te stellen nieuwe strategisch beleidsplan sociaal domein de kaders geven voor de verdere uitvoering. Het doel is u in oktober het strategisch beleidsplan aan te bieden, zodat u het beleidsplan ook kunt meenemen bij de behandeling van de begroting 2019 en verder.